Í hvert skipti sem vara er framleidd hefur verið nýtt orka, tími, peningar og hráefni úr einhverri af takmörkuðum auðlindum jarðar. Það er því algjört undirstöðuatriði í skynsamlegri nýtingu auðlinda að hver vara hafi langan líftíma eða nýtist vel. Neysluhyggja og sóun er eitt stærsta umhverfisvandamál jarðar. Til þess að geta áfram nýtt þessar auðlindir er mikilvægt að skapa hringrásir þar sem vara sem hefur verið notuð fer ekki í urðun heldur er flokkuð og endurnýtt með einhverjum hætti.

Hér í eina tíð var öllu heimilissorpi á Akureyri komið fyrir á urðunarsvæði í Glerárdal. Þar skipti engu hvort um var að ræða bananahýði eða sófasett; öllu var sturtað ofan í sömu holuna.

Á síðustu árum og áratugum hefur flokkun og endurvinnsla aukist til muna eftir því sem þekkingin verður meiri á skaðsemi urðunar og tækninni í endurvinnslu fleytir fram . Árið 2010 var urðunarstaðnum í Glerárdal formlega lokað og er nú bannað að losa sorp á svæðinu.

Stórt skref var tekið í flokkunarmálum með tilkomu Moltu ehf. sem tekur á móti lífrænum úrgangi og jarðgerir. Í dag er um 80% af öllum lífrænum úrgangi á Norðurlandi breytt í moltu. Það hafa því orðið miklar framfarir í flokkun á undanförnum árum en stefnt er á að allur úrgangur sem fellur til á svæðinu fari í einhverskonar hringrás.

Með því að flokka og stuðla að því að vara fari í hringrásarkerfi erum við að gera úrgang að vöru. Lykilinn að því að endurvinnslan gangi vel er þó að ferlið sé hagkvæmt og að almenningur og fyrirtæki leggi sitt af mörkum í að hreinsa og flokka rétt það sorp sem fellur til.

Leiðbeingar um flokkun á vef Akureyrarbæjar                                                                                           

Göngum vel um matarauðlindina og nýtum alla orkuna í eldhúsinu. Kaupum ekki meiri mat en við þurfum á að halda, nýtum sem best alla þá orku sem við kaupum og komum því sem við ekki borðum áfram í réttan farveg svo orkan úr matnum nýtist áfram með einhverjum hætti; matargjafir eða jarð-, metan- og lífdísilgerð.

Lífrænn úrgangur fellur til á ýmsum stöðum og hægt er að nýta hann með mismunandi hætti.

Íbúar Akureyrar safna lífrænu sorpi í grænu körfuna og svo er sérhólf í ruslatunnunni fyrir lífræna sorpið sem sótt er heim af bænum. Lífræna sorpið fer ásamt úrgangi frá fyrirtækjum, skólum og iðnaði sem hráefni í moltugerð hjá Moltu ehf. Þangað fer líka timbur og einnig þau blöð og pappír sem flokkuð hafa verið í grenndargáma á Akureyri. 

EKKERT LÍFPLAST (FYRIR UTAN POKANN SEM LÍFRÆNA SORPIÐ ER Í) Á AÐ FARA Í JARÐGERÐ.

ALLT NIÐURBRJÓTANLEGT LÍFPLAST Á AÐ FARA Í ALMENNT SORP - SJÁ NÁNAR Í FLIPA UM LÍFPLAST.

EF RÚLLA AF GRÆNU POKUNUM ER ÓNÝT Á EKKI AÐ SETJA HANA MEÐ Í GRÆNU KÖRFUNA, HÚN Á AÐ FARA Í ALMENNT SORP.

Græna trektin er önnur leið þar sem íbúar geta flokkað lífrænan úrgang. Hún er notuð til að safna notaðri steikingarolíu frá heimilum sem er svo flutt ásamt olíu frá iðnaði og veitingastöðum til framleiðslu á lífdísli hjá Orkey ehf. 

Lífrænan úrgang má líka nýta til framleiðslu á öðrum afurðum eins og glýseróli, metani, vetni, etanóli og metanóli.

Molta ehf. er jarðgerðarstöð á Þveráreyrun 1a í Eyjarfirði. Stöðin var formlega opnuð í ágúst 2009 og voru það ár unnin tæplega 3.000 tonn af úrgangi en framleiðslugeta stöðvarinnar hefur aukist til muna síðan þá og vinnur Molta nú árlega úr um 6-8.000 tonnum af lífrænum úrgangi.

Hráefnið (lífrænan úrgang) fær Molta ehf. frá kjötvinnslum og sláturhúsum, smávegis frá fiskvinnslum, frá heimilum (Græna karfan og Brúna tunnan) og fyrirtækjum.

Þegar þessi lífræni úrgangur hefur farið í gegnum ákveðið framleiðsluferli verður hann að kraftmoltu sem er lífrænn áburður og jarðvegsbætandi efni. Kraftmolta er ólík gróðurmold að því leyti að hún inniheldur ekki ólífræn efni í neinu magni (t.d. sand) eins og moldin gerir. Því er um að ræða ræktunarefni sem inniheldur mun meira af næringarefnum en moldin og getur því kallast áburðargjafi eða jarðvegsbætir, en getur þó ekki komið alveg í stað áburðar.

Meiri upplýsingar um framleiðslu á moltu er hægt að fá á heimasíðunni MOLTA EHF

Eftirfarandi verkefni í landgræðslu, skógrækt eða annarri ræktun hafa nýtt moltu til að ná betri árangri.

Kraftmolta er 100% molta unnin úr lífrænum heimilisúrgangi og sláturúrgangi.

Hún hentar vel á golfvelli, í garða, í skógrækt og aðra ræktun þar sem öflugs áburðar er þörf.

Varast skal að nota moltu eingöngu þar sem hún getur verið of sterkur áburður fyrir rætur plantna.

Ekki má nota moltu í matjurtaræktun eða þar sem beitardýr ná til.

íbúar Akureyrar geta nú sótt sér moltu án endurgjalds á tveimur stöðum í bænum; á Krókeyri sunnan við Mótorhjólasafnið og á brennustæðið sunnan við gámasvæðið í Réttarhvammi.

Um er að ræða tvenns konar moltu:

Gróðurmoltu, sem er hágæða molta unnin úr gróður- og grasleifum. Þessi molta hentar í alla almenna garðrækt og í matjurtagarða sem jarðvegsbætir og næringargjafi. Æskilegt er að blanda moltunni saman við mold eða sand og dreifa ofan á mold.

Kraftmolta er hágæða jarðvegsbætir sem unninn er úr lífrænu hráefni frá heimilum og sláturhúsum. Hægt er að nota þessa moltu á grasflatir bæði sem áburð ofan á og eins við sáningu í blómabeð og trjá- og runnabeð. Ekki er æskilegt að nota kraftmoltu í matjurtagarða.

Gróðurmolta er 100% íslensk molta unnin úr gróður- og grasleifum.

Hún hentar í alla almenna garðrækt og í matjurtagarða sem jarðvegsbætir og næringargjafi.

Æskilegt er að blanda henni saman við mold eða dreifa ofan á moldina.

íbúar Akureyrar geta nú sótt sér moltu án endurgjalds á tveimur stöðum í bænum; á Krókeyri sunnan við Mótorhjólasafnið og á brennustæðið sunnan við gámasvæðið í Réttarhvammi.

Um er að ræða tvenns konar moltu:

Gróðurmoltu, sem er hágæða molta unnin úr gróður- og grasleifum. Þessi molta hentar í alla almenna garðrækt og í matjurtagarða sem jarðvegsbætir og næringargjafi. Æskilegt er að blanda moltunni saman við mold eða sand og dreifa ofan á mold.

Kraftmolta er hágæða jarðvegsbætir sem unninn er úr lífrænu hráefni frá heimilum og sláturhúsum. Hægt er að nota þessa moltu á grasflatir bæði sem áburð ofan á og eins við sáningu í blómabeð og trjá- og runnabeð. Ekki er æskilegt að nota kraftmoltu í matjurtagarða.

Hugtakið lífplast (e. bioplast) er samheiti yfir plast sem á uppruna sinn í lífmassa (e. biobased plastic) og nær einnig yfir lífbrjótanlegt plast (e. biodegradable) sem á uppruna sinn í jarðolíu.

Þetta getur verið ruglingslegt þar sem lífplast getur bæði verið lífbrjótanlegt og ekki lífbrjótanlegt, auk þess sem það getur verið af lífrænum uppruna og úr jarðolíu. 

Endurvinnsla á plasti er mishagkvæm og fer hagkvæmnin eftir samsetningu plastsins en plast er flokkað í 7 meginflokka. 

Það umbúðaplast sem flokkað er  í grenndargáma á Akureyri er flutt á móttökustað, baggað og svo sent til frekari flokkunar til Svíþjóðar. Það sem ekki er hægt að endurvinna vegna samsetningar efnis er brennt til orkunýtingar þar í landi.

Pure North Recycling er fyrirtæki á Íslandi, nánar tiltekið í Hveragerði, sem endurvinnur plast með endurnýtanlegum orkugjöfum, aðallega jarðvarma. Fyrirtækið tekur við ákveðnum plasttegundum, svo sem heyrúlluplasti og harðplasti. Notaða plastið fer þá hreinsun og í  vinnsluferli og er afurðin sem úr því er unnin plastperlur sem svo er hægt að nýta í framleiðslu á nýjum plastvörum. Markmið endurvinnslunnar er að plast verði aftur að plasti og að fullvinnslan skilji eftir sig sem minnst eða ekkert kolefnisspor en engin kemísk efni eru notuð við vinnsluna.

Pure noth recycling endurvinnur megnið af því heyrúlluplasti sem tilfellur á Íslandi eða um 2000 tonn á ári. Pure North Recycling er að taka sín fyrstu skref í endurvinnslu á harðplasti og stefnir að því að endurvinna að auki umbúðaplast en 95% af óendurunnu umbúðaplasti eru flutt úr landi. Það er því til mikils að vinna en áætlað er að fyrir hvert tonn sem endurunnið er af plasti sparist um 1,8 tonn af olíu.

Flokkun pappírs má skipta í þrennt:

1. Bylgjupappa: Þetta eru t.d. pappakassar, pizzukassar, millispjöld af vörubrettum og ýmiss konar hlífðarumbúðir.

Pappinn sem flokkaður er á grenndarstöðvar Akureyrarbæjar er losaður á móttökustöð Terra í Réttarhvammi. Þar er hann pressaður í stóra bagga og fluttur beint frá Akureyri til Hollands í endurvinnslu.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Dagblöð og tímarit: Þetta eru t.d. dagblöð, tímarit, bæklingar, umslög, prentara- og skrifstofupappír og gjafapappír sem ekki er með glimmeri eða málmáferð/ húð.

Sá pappír sem flokkaður er á grenndarstöðvar Akureyrarbæjar er  nýttur sem stoðefni í jarðgerð hjá Moltu. Það sem ekki nýtist í moltuframleiðslu er flutt til Hollands og selt þar á markaði.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Drykkjarfernur og sléttur pappír: Þetta eru umbúðir undan t.d. mjólkurvörum, ávaxtasafa, morgunkorni og kexi.

Þær fernur og pappaumbúðir sem flokkaðar eru á grenndarstöðvar Akureyrarbæjar eru losaðar í móttökustöð og baggaðar til útflutnings. Baggarnir eru fluttir beint frá Akureyri til Hollands.

(Jóla- og gjafapappír með glimmeri og málmáferð er ekki hægt að endurnýta og þarf að fara í almennt rusl sem verður svo urðað.)

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Mikilvægt er að flokka allt gler og aldrei setja það í almennt sorp þar sem það getur brotnað og valdið slysum. 

Það sem flokka á sem gler er brotið og skemmt leirtau, glerkrukkur (lok eiga að fara með málmi), blómapottar, glös, glerflöskur, ilmvatnsglös og speglar.

Ljósaperur flokkast ekki sem gler heldur spilliefni og eiga því ekki heima í þessum endurvinnsluflokki.

Allt gler sem fellur til á Eyjarfjarðarsvæðinu er losað til Skútabergs og mulið. Hægt er þá að nota glermulningana í fyllingarefni við framkvæmdir. 

Óflokkað til urðunar

Dýrast er að skila óflokkuðum úrgangi, bæði fyrir veskið og umhverfið. Í raun er mjög fátt sem ekki er hægt að flokka og hægt er að komast hjá því að vera með mikið óflokkað efni með því að velja betri kost og sniðganga þannig þær vörur sem ekki er hægt að koma í endurvinnslu.

Heimilisúrgangur sem ekki er hægt að flokka eins og staðan er í dag:

Þótt hægt sé að endurvinna ýmsar einnota umbúðir, t.d. úr áli, pappa eða plasti, er besti kosturinn alltaf að draga úr notkun einnota umbúða.

Vörur þar sem í boði eru áfyllingar eða fjölnota kostir í stað þess að nota einnota: