Þrátt fyrir að rúmur áratugur sé liðinn síðan Akureyringar og nærsveitir hófust handa við að flokka matarleifar er nauðsynlegt að halda áfram á lofti upplýstri umræðu um mikilvægi þessarar loftslagsaðgerðar. 

Ekki er víst að bæjarbúar átti sig á hversu mikilvægt það er fyrir umhverfið að flokka allar matarleifar í stað þess að urða með almennu sorpi. Meðhöndlun lífræns úrgangs líkt og gert er í Moltu skilar miklum umhverfisávinningi þar sem losun gróðurhúsalofttegunda af lífrænum úrgangi minnkar umtalsvert samanborið við hefðbundna urðun. Fyrir hvert kíló af matarleifum sem fara í jarðvegsgerð minnkar losun á CO₂ út í andrúmsloftið um rúmlega eitt kíló. 

Ávinningurinn fyrir samfélagið og umhverfið er því ótvíræður. Áhrif jarðgerðar hjá Moltu á kolefnisbókhald Íslands felst í því, að í stað þess að urða lífrænan úrgang þar sem myndast metan (CH₄) þá verður til koltvísýringur (CO₂) en metan er 25-30 sinnum öflugri gróðurhúsalofttegund en koltvísýringur. Loftslagsávinninugur jarðgerðar Moltu, borið saman við urðun, er um 10.000 tonn af CO₂ íg á hverju ári eða sem jafngildir árlegum útblæstri um 4.000 fólksbíla. Umhverfisávinningurinn er ekki eina markmið jarðgerðarstöðvarinnar. Heldur eins og nafn fyrirtækisins gefur til kynna er þar framleidd molta sem er góður jarðvegsbætir og hægt að nýta með ýmsum hætti.

Mikilvægt er að allar matarleifar skili sér í jarðgerð því rétt meðhöndlun á lífrænum úrgangi er alvöru loftslagsaðgerð. Gæta þarf vel að því hvað fer í Grænu körfuna/Brúnu tunnuna þar sem aðskotahlutir eins og málmar og plast geta skemmt vélbúnað Moltu og dregið úr gæðum moltunnar sem jarðvegsbæti.

ATH! EKKI má setja lífrænt plast (s.s. bioplast djúsglös eða hnífapör) í tunnuna því það jarðgerist ekki í ferlinu hjá Moltu. Slíkar vörur á að flokka með almennu sorpi og setja í urðun þar sem það brotnar niður.

Það sem á að fara í Grænu körfuna/Brúnu tunnuna: (hér má finna nánari flokkunarleiðbeiningar á vef Akureyrarbæjar)

Hvað verður um efnið?
Allur lífrænn úrgangur s.s. sláturúrgangur, fiskúrgangur, lífrænn heimilisúrgangur, timbur- og trjákurl, pappír, gras og tað fer til Moltu og er jarðgert í stöðinni. Lífræni úrgangurinn fer í gegnum hakkavél og blandast í framhaldinu við stoðefni, sem er að langmestu leyti timburkurl úr úrgangstimbri sem fellur til í Eyjarfirði. Auk timburkurls er pappír úr grenndargámum á Akureyri blandað saman við og er tætt á staðnum. Þessi blanda fer síðan í stórar jarðgerðartromlur og út úr ferlinu kemur molta sem þarf að þroskast utandyra í um sex mánuði.

Moltan er nýtt af einstaklingum, sveitarfélögum og opinberum stofnunum meðal annars í Lystigarðinum og á golfvellinum á Akureyri og til uppgræðslu á Glerárdal og Hólasandi. Að hluta til kemur moltan í stað tilbúins innflutts áburðar sem eykur enn á umhverfisávinning af starfseminnar. Moltan er aðgengileg öllum bæjarbúum Akureyrar þeim að kostnaðarlausu, hægt er að nálgast moltuna yfir sumartíman á Krókeyri sunnan við Mótorhjólasafnið og á stæðinu sunnan við gámasvæðið í Réttarhvammi.

Ný lög um úrgang

Í janúar 2023 taka gildi lög um banni við urðun á lífrænum úrgangi. Það er því ekki lengur spurning um hvort allir landsmenn, fyrirtæki og stofnanir taki þátt í að flokka lífrænt sorp heldur hvenær það gerist. Það er til mikils að vinna og mikilvægt að fyrirtæki á Akureyri bæði stór og smá ásamt veitingarhúsum bæjarins taki sig til og hefjist handa við að flokka sérstaklega lífrænan úrgang. Í janúar 2023 mun einnig koma til skattur á almennt sorp sem endar á urðunarstað. Rétt flokkun á úrgangi mun því skipta heimili og fyrirtæki miklu máli; hvort sem er efnahagslega eða umhverfislega.

Markaðsátak

Þrátt fyrir að komin sé rúmur áratugur síðan Molta tók fyrst við lífrænu sorpi eru ennþá heimili á Akureyri og nágrenni sem ekki flokka lífrænt og eiga helling inni til að bæta sig á því sviði. Þú ert orkugjafi er átak Akureyrarbæjar, Vistorku og Moltu til að minna á mikilvægi þess að flokka matarleifarnar rétt og um leið minna íbúa á að þannig eru þeir orkugjafar. 

Það er alltaf hægt að gera betur

Ert þú orkugjafi?, er persónuleikapróf þar sem þátttakendur svara einföldum spurningum í tengslum við flokkun og sjá þá hvar þeir eru staddir hvað flokkun varðar og hvað það er sem þeir geta gert betur.

Taktu prófið ⇒        Ert þú orkugjafi?