Það líður ekki sá dagur þar sem loftslagsbreytingar rata ekki í inn í umræðuna. Stundum er eins og áherslan sé meiri á umræðu en aðgerðir og er það miður. Grunnatriðin eru reyndar einföld það er sem sagt búið skrifa undir samkomulag um sameiginlega vegferð þjóða í átt frá einokun kolefnishagkerfisins. Þetta er hið margumtalaða Parísarsamkomulag. Það er sem sagt ekkert lengur verið að ræða hvað er að eða hvort eitthvað þurfi að gera og reyndar heldur ekki hversu mikið við þurfum að gera. Er þá ekki málið að minnkað aðeins blaðrið og auka aðeins við aðgerðirnar.

Skoðum aðeins Akureyri og Eyjafjörð. Þar er ekkert verið að hengja haus eða draga lappirnar heldur hafa Norðanmenn nú þegar vaðið í að framkvæma lausnir í umhverfismálum. Lítum á nokkrar lausnir og áhrif þeirra:

Molta: Það er ekki sama hvernig lífrænn úrgangur er meðhöndlaður því ef hann er einfaldlega urðaður gefur hvert kg af slíkum úrgangi af sér 1,6 kg af gróðurhúsaloftegundum við rotnun á urðunarstað. Í Eyjafirði er hinsvegar starfrækt verksmiðjan Molta sem tekur við lífrænum úrgangi og framleiðir jarðvegsbæti með miklum umhverfisávinningi. Með stýrðu niðurbroti minnkar moltugerðin útblásturinn niður í einn fimmta af því sem losnar við urðun. Molta getur því árlega minnkað losun gróðurhúsaloftegunda um allt að 15 þúsund tonn.

Metan: Norðurorka ákvað, árið 2014, að virkja gamla urðunarstaðinn á Glerárdal til metanframleiðslu. Með því að sækja metanið og hreinsa það og nýta á farartæki næst mikill umhverfisávinningur. Þegar metanfarartækjum á Akureyri hefur fjölgað getur metanframleiðslan árlega minnkað losun gróðurhúsaloftegunda um allt að 10 þúsund tonn.

Lífdísill: Frá 2010 hefur verið starfrækt lífdísilverksmiðjan Orkey á Akureyri sem framleiðir lífdísil úr steikingarolíu og fitu. Þegar fyrirhuguð stækkun verksmiðjunar verður komin í gagnið getur lífdísilframleiðslan árlega minnkað losun gróðurhúsaloftegunda um allt að 2 þúsund tonn.

Skógrækt: Skógi hefur víða verið plantað á Akureyri til að binda koltvísýring en líka til að að skapa skjól og falleg útivistarsvæði. Þegar klárað verður að gróðursetja í þau svæði sem tekin hafa verið frá undir skógrækt munu skógar á Akureyri árlega binda yfir 5 þúsund tonn.

Þessi verkefni eru geysilega jákvæð og umhverfislega nauðsynleg en eru því miður engar gróðamaskínur. Þessi verkefni hafa kostað blóð, svita og tár og því miður er ekki komið innlent kerfi sem verðlaunar kolefnisávinninginn. Það verður að teljast mjög sérstakt því eins og við þekkjum er kolefnisgjald lagt á hvern olíulítra sem við setjum á bíla og skip. Ef þú eykur losun um kíló af koltvísýringi borgar þú sem sagt um 2 kr. en ef þú minnkar útblástur færðu ekki neitt.

Á degi skattbreytinga þá vil ég benda á einn skattstofn, kolefnisgjaldið. Væri ekki sanngjarnt fyrst verið er að leggja á sérstakt kolefnisgjald að allavega hluti af upphæðinni yrði nýttur til að styðja beint við verkefni sem draga úr útblæstri?

Loftslagsverkefnin okkar í Eyjafirði, jarðgerðin, lífdísilframleiðslan, metanvinnslan og skógræktin eru allt verkefni sem munu á endanum minnka útblástur gróðurhúsalofttegunda um yfir 30 milljón kíló af koltvísýringi á hverju einasta ári. Það samsvarar árlegum útblæstri 18 þúsund bifreiða. Miðað við útblástursminnkun ætti eðlileg greiðsla til Eyfirðinga því að vera um 60 milljónir á ári. Slíkur fjárhagsstuðningur myndi sannarlega létta uppbyggingu og rekstur á þessum mikilvægu umhverfisverkefnum.

Það er nefnilega þannig að ef ofangreind framleiðsla legðist af sæti Ísland uppi með allt að 30 milljón kíló af aukakoltvísýringi í bókhaldi allra Íslendinga sem afar erfitt væri að hlutleysa fyrir árið 2030. Spurningin er því: Hvert eiga Eyfirðingar að senda reikninginn?